fbpx

De Rol van Eiwitten in Kattenvoer

De Rol van Eiwitten in Kattenvoer

Hamist Cornet blog photo

Hamist Cornet

Als carnivoor zijnde eet je vlees en in vlees zitten relatief weinig koolhydraten. Om toch glucose aan te kunnen maken is het kattenlichaam expert geworden om eiwitten te gebruiken, om te zetten en als primaire vorm van energie te gebruiken.

Tegenwoordig is het woord eiwitten zo normaal dat we er niet bij stilstaan wat het nu precies is en wat het eigenlijk doet in het lichaam.

In dit artikel gaan we het hebben over: 

  • Wat eiwitten nou eigenlijk zijn
  • Wat de werking is
  • We gaan het hebben over aminozuren
  • Wat de functie is
  • Hoe de eiwit-kwaliteit wordt bepaald
  • En wat de beste eiwitbronnen zijn voor je kat

1. Wat zijn Eiwitten?

1. Wat zijn Eiwitten?

Eiwitten zijn complexe moleculen die, net als koolhydraten en vetten, koolstof, waterstof en zuurstof bevatten. Daarnaast bevatten alle eiwitten het element stikstof en het merendeel zwavel. 

Zodra eiwitten worden afgebroken blijven er aminozuren over. Aminozuren zijn eigenlijk de basiseenheden van eiwitten en worden samengehouden door bindingen om lange eiwitketens te vormen. 

Dus één grote eiwitketen bestaat uit allemaal kleine aminozuren.

Voorbeelden van eiwitten zijn: 

  • albumine (eiwitten in het bloed die de hoeveelheid bloed in het lichaam reguleert)
  • lactalbumine (dit is melkeiwit die kittens binnenkrijgen via moedermelk)
  • eiwitten die structuur brengen aan het lichaam zoals keratine (ken je vast van shampoo’s), collageen (ken je vast wel als creme/poeder) en elastine.

Naast deze heeft je kat een tal van andere eiwitten in het lichaam die allemaal een bepaalde functie hebben. 

Maar hoe werken eiwitten in het algemeen in het lichaam?

2. De Werking van Eiwitten in het Lichaam

2. De Werking van Eiwitten in het Lichaam

Weet dat eiwitten in het lichaam nooit stilstaan, ze zijn altijd in beweging. Wat betekent dat alle eiwitmoleculen in het lichaam uiteindelijk worden gekataboliseerd en vervangen. 

Tijdens de voortplanting en tijdens de groei is extra eiwit nodig voor de aangroei van nieuw weefsel. 

Een regelmatige instroom van eiwitten en stikstof, geleverd door voeding, is noodzakelijk om normale metabole processen in stand te houden en te zorgen voor onderhoud en groei van het weefsel. 

Het lichaam heeft het vermogen om nieuwe eiwitten te maken uit aminozuren, op voorwaarde dat alle noodzakelijke aminozuren beschikbaar zijn voor de weefselcellen. 

Op celniveau is het niet van belang of de aanwezige aminozuren door het lichaam zijn gemaakt of uit voeding komen.

Daarom is het juist om te stellen dat het lichaam niet echt een eiwitbehoefte heeft, maar meer een behoefte heeft aan bepaalde aminozuren en een bepaalde hoeveelheid stikstof. 

Echter, wordt het op de noemer “eiwitbehoefte” gegooid omdat de meeste voeding intacte eiwitbronnen bevatten en niet individuele aminozuren. 

Dus we gaan het voortaan gewoon hebben over eiwitbehoefte.

3. Essentiële en Niet-Essentiële Aminozuren

3. Essentiële en Niet-Essentiële Aminozuren

Aan welke aminozuren heeft je kat een behoefte en aan welke niet? Welkom in de wereld van de essentiele en niet-essentiele aminozuren. 

Eiwitten in het kattenlichaam kunnen 22 alfa-aminozuren bevatten. Twaalf daarvan kunnen worden aangemaakt door de kat zelf en worden daarom niet-essentiële aminozuren genoemd.

De twaalf niet-essentiële aminozuren zijn: 

  • Alanine
  • Asparagine
  • Aspartaat
  • Cysteïne
  • Glutamaat
  • Glutamine
  • Glycine
  • Hydroxylysine
  • Hydroxyproline
  • Proline
  • Serine
  • Tyrosine

De andere 10 aminozuren zijn wel essentieel omdat die niet zelf aangemaakt kunnen worden door het lichaam. Deze moeten katten binnenkrijgen via voeding. 

Het gaat om: 

  • Arginine
  • Histidine
  • Isoleucine
  • Leucine
  • Lysine
  • Methionine
  • Fenylalanine
  • Threonine
  • Tryptofaan 
  • Valine

Naast deze essentiële aminozuren moeten katten ook taurine binnenkrijgen. 

Taurine is een bijproduct van de aminozuren cysteïne en methionine en is in strikte zin geen aminozuur maar een aminosulfonzuur. 

Maar toch wordt in de wetenschappelijke wereld taurine geclassificeerd als aminozuur, en om die reden wordt in wetenschappelijke publicaties taurine zeer regelmatig als aminozuur benoemd.

4. Functies van Eiwitten

4. Functies van Eiwitten

Eiwitten in het lichaam hebben talrijke functies:

1. In het begin heb ik het al gezegd maar herhaling is altijd goed. Eén van de belangrijkste functies van eiwitten bij katten is natuurlijk het leveren van energie. 

2. Ook zijn eiwitten de belangrijkste bouwstoffen voor haar, huid, nagels, pezen, ligamenten en kraakbeen. Eiwit in de vorm van collageen is het basismateriaal dat het grootste deel van het bindweefsel in het hele lichaam vormt.

3. Eiwitten bevatten aminozuren die weer worden gebruikt voor de eiwitsynthese bij de groei en herstel van weefsel.

4. Eiwitten zijn de belangrijkste stikstofbron van het lichaam. Stikstof is essentieel voor de synthese van de niet-essentiële aminozuren en van andere stikstofhoudende moleculen.

5. Eiwitten zoals myosine en actine zijn betrokken bij het reguleren van de spierwerking.

6. Alle enzymen die zorgen voor metabole reacties in het lichaam en die essentieel zijn voor de vertering en omzetting van voedingsstoffen in organisch weefsel, zijn eiwitmoleculen.

7. Veel hormonen zijn samengesteld uit eiwitten. Zo zijn bijvoorbeeld insuline en glucagon twee eiwithormonen die betrokken zijn bij de controle van de normale bloedglucosewaarden.

8. Zo heb je ook eiwitten in het bloed die fungeren als belangrijke dragers. Deze zijn onder andere hemoglobine, dat zuurstof naar de weefsels voert; transferrine, dat ijzer transporteert; en retinol-bindend eiwit, dat vitamine A draagt. 

9. Dan is het ook nog zo dat het immuunsysteem van het lichaam afhankelijk is van eiwitten en de antilichamen die de weerstand van het lichaam tegen ziekten op peil houden bestaan allemaal uit grote eiwitmoleculen.

10. Tot slot: Een nevenfunctie van het eiwit in kattenvoeding is het leveren van smaak (net als vetten).

Verschillende smaken worden gecreëerd wanneer eiwitten worden gekookt in de aanwezigheid van koolhydraten en vet.

In het algemeen geldt dat naarmate het eiwitgehalte van een kattenvoeding stijgt, ook de smakelijkheid en de aanvaardbaarheid ervan toeneemt.

Dus ja, een heleboel functies wat eiwitten erg belangrijk maakt maar..

5. Methoden om de Eiwit-Kwaliteit te Bepalen

5. Methoden om de Eiwit-Kwaliteit te Bepalen

..de mate waarin een kat in staat is om eiwitten uit voeding te gebruiken als bron van aminozuren en stikstof, wordt beïnvloed door zowel de verteerbaarheid als de kwaliteit van het eiwit dat in het voeding is opgenomen.

Eiwitten die zeer goed verteerbaar zijn en alle essentiële aminozuren in hun juiste verhouding bevatten, worden beschouwd als hoogwaardige eiwitten. 

De eiwitten die ofwel slecht verteerbaar zijn, ofwel beperkt zijn in een of meer essentiële aminozuren, zijn daarentegen van mindere kwaliteit.

Hoe hoger de kwaliteit van een eiwit, hoe minder je kat nodig heeft om aan alle essentiële aminozuren te voldoen. 

Er zijn 6 verschillende methoden ontwikkeld om de eiwitkwaliteit in voedingsmiddelen te beoordelen met allemaal hun eigen voor- en nadelen:

  • Chemical Score
  • Essential Amino Acid Index
  • Total Essential Amino Acid Content
  • Protein Effiency Ratio
  • Biological Value
  • Netto Protein Use

Wij gaan hier niet verder op in omdat wij als consument niet in staat zijn om de eiwitkwaliteit zelf te kunnen bepalen via deze methoden.

Maar wilde je wel laten weten welke methoden er zijn in de industrie zodat je ervan op de hoogte bent.

Dat gezegd hebbende:

Wat voor ons interessant is is om te weten wat de beste eiwitbronnen zijn. 

6. Beste Eiwitbronnen voor je Kat (op volgorde van voorkeur)

6. Beste Eiwitbronnen voor je Kat (op volgorde van voorkeur)

6.1. Vers vlees

De allerbeste bron van eiwitten is vers (spier)vlees zoals je het zou krijgen van de slager.

Dit heeft de hoogste biologische waarde ofwel het kan het best gebruikt worden door je kat.

Je moet dan denken aan:

  • kip
  • kalkoen
  • konijn
  • eend
  • fazant
  • kwartel
  • hert
  • struisvogel

Het vlees van deze dieren komt qua voedingswaarde het dichtst bij datgene wat de kat in het wild at.

Verder kom je rund, lam, varken, buffel en kangoeroe ook tegen.

Het vlees van al deze dieren bevat gemiddeld zo’n 75% vocht, 20% eiwit en 5% vet.

Het dier waar misschien wel de meeste verwarring over is vis want hoe vaak zie je wel niet een kat vis eten in tekenfilms.

Toch, haha?

Volgens historische verslagen waren de Egyptenaren de eerste mensen die katten domesticeerden en lokten ze met vis naar huis.

Zo zouden katten hun smaak voor vis hebben ontwikkeld.

Althans dat is de speculatie van de mens.

Desalniettemin, zorgt dit ervoor dat wij ook denken dat vis goed is voor hun.

Toch kan je vis beter ontwijken om deze redenen:

Hoe hoger in de voedselketen (zoals tonijn en zalm), hoe meer gifstoffen ze verzamelen (denk aan olie, nucleair afval, plastic en kwik).

Ook kan het zijn dat katten verslaafd raken aan het eten van vis, niets anders meer willen eten dan dat en een allergie ontwikkelen voor viseiwitten.

Het kan zelfs zo zijn dat ze verslaafd raken aan één soort vis en andere vissoorten ook niet meer willen eten.

Maar hoe komen onze katten dan aan hun omega-3 vetzuren, Hamist?

Inderdaad is vis de primaire bron van EPA en DHA.

Het beste is om vis- of krillolie capsules te kopen en die over het voer te druppelen als ze dit lusten.

Een alternatief is om max. één keer per week een blikje vis natvoer te geven (liefst gespecificeerd zodat je weet welke vis wordt gebruikt) of een stukje rauw vis zoals kabeljauw of sardientjes. 

6.2. Vleesmeel 

De beste bron na vers vlees is vleesmeel. Dit is een geconcentreerde vorm van het eiwit uit vers vlees en kan gepoederd zijn, gedroogd of gedehydreerd. 

Bij het drogen verliest vlees 50 tot 60% aan massa. Tijdens dit proces wordt al het vocht uit het vlees onttrokken.

Dit is ook de reden waarom je kat meer water drinkt bij het eten van brokjes.

Het voordeel van een vleesmeel is dat het gemiddeld 60% eiwit bevat. Dit is gemiddeld zo’n 40% meer dan vers vlees.

Het nadeel van eiwitten uit meel is dat het bewerkt moet worden voordat het een meel is.

Hierdoor vermindert de kwaliteit van eiwitten wat betekent dat je kat meer van deze eiwitten moet binnenkrijgen om aan zijn/haar behoefte te voldoen.

Gelukkig kan dat ook prima vanwege het hoge percentage eiwit wat erin zit.

6.3. Dierlijke bijproducten

Dierlijke bijproducten worden gezien als afval dat niet geschikt is voor de menselijke vleesconsumptie.

Denk hierbij aan:

  • hersenen
  • longen
  • nieren
  • bloed
  • botten
  • hoorn
  • kippenklauwen
  • gemalen veren
  • hoeven
  • pezen
  • weefsel
  • huid
  • urine
  • magen
  • darmen

Er is veel discussie over de voedingswaarde van deze bijproducten waarbij het voornamelijk slecht in het daglicht wordt gesteld.

Maar niet alle bijproducten zijn even slecht.

Het zijn de organen die goede voedingswaarden en een hoge verteerbaarheid kennen.

In feite:

Als jouw kat in het wild zou leven dan zal een groot deel van haar natuurlijke prooi essentiële voedingsstoffen bevatten.

Denk aan kleine botten wat calcium bevat en de lever wat vitamine A bevat.

Het is wel zo dat rauwe organen meer voedingsstoffen bevatten voordat het wordt blootgesteld aan extreem hoge temperaturen en andere verwerkingsmethodes.

Bij het bepalen van voeding wil je liever een product die de bijproducten heeft gespecificeerd.

Bijvoorbeeld: kip bijproducten (lever, nieren, hart).

Als de producent het niet durft te vermelden dan gebruiken ze blijkbaar de minst kwalitatieve stukken.

En dit komt heel vaak voor, wat ook de reden is van discussie.

Dus kies bij voorkeur voor een product waar het is gespecificeerd.

Lukt dit niet, dan is ongespecificeerde bijproducten in ieder geval beter dan de volgende bronnen.

6.4. Plantaardige eiwitten 

In dit artikel over koolhydraten heb ik besproken dat planten voornamelijk rijk zijn aan koolhydraten.

Maar ze bevatten ook eiwitten, en omdat planten goedkoper zijn dan vlees zie je vaak dat producten plantaardige eiwitten gebruiken ter aanvulling of in plaats van dierlijke eiwitten.

Als je achterop de label kijkt dan herken je plantaardige eiwitten aan de woorden: gluten en plantmeel.

Gluten zijn de eiwitten in granen en plantmeel zijn de eiwitten en koolhydraten in geconcentreerde vorm.

De meest gebruikte planten zijn:

  • mais
  • tarwe
  • granen
  • rijst
  • aardappel
  • bataat
  • erwten
  • tapioca

De nummer 1 reden om niet te kiezen hiervoor is omdat deze eiwitten moeilijk te verteren zijn voor je kat.

Je weet inmiddels dat er meer eiwitten gegeten moet worden wanneer de verteerbaarheid minder is. 

De andere belangrijke reden is het feit dat planten minder geconcentreerd zijn in eiwitten en de aminozuren minder divers.

Vier van de 10 essentiële aminozuren (namelijk leucine, lysine, methionine en arginine) komen weinig of niet voor.

Mocht het dan toch zijn dat je kiest voor plantaardige eiwitten (en dit is absoluut geen uitnodiging), probeer dan in ieder geval soja en erwten te vermijden.

Peulvruchten bevatten namelijk lectine. Dit is een stof die de opname van bouwstoffen vermindert en blokkeert het mechanisme in je lichaam om glucose te reguleren.

Dit geldt overigens niet alleen voor je kat maar ook voor ons mens.

Maar dat is een ander onderwerp. 

6.5. Gehydrolyseerde eiwitten

Gehydrolyseerde eiwitten worden al meer dan 50 jaar gebruikt als bron van essentiële aminozuren in melkvervangers, voornamelijk voor de behandeling van koemelkallergie bij zuigelingen.

Kattenvoeding die hydrolysaten als bron van aminozuren gebruiken, zijn daarentegen minder dan tien jaar beschikbaar en ervaring en kennis in de diergeneeskunde zijn weinig tot ontwikkeling gekomen.

Het belangrijkste doel van het hydrolyseren van eiwitten is om de eiwitstructuur in voeding dermate te verstoren dat eventuele allergenen verwijdert worden.

Hierdoor kan het immuunsysteem het allergeen niet herkennen waardoor er geen allergische reactie optreed bij katten die al gevoelig zijn voor intacte eiwitten.

Een ander doel zou kunnen zijn om de eiwitten zodanig te verstoren dat er geen antigenen zijn die een immuunrespons kunnen opwekken en tot gevoeligheid bij een kat kunnen leiden.

Hoewel in het algemeen dierenartsen voeding met gehydrolyseerde eiwitten aanbevelen, raad ik ze om een ​​aantal redenen niet aan:

Een dieet op basis van gehydrolyseerde eiwitten bevat één enkel eiwit, laten we zeggen van kip, wat een veelvoorkomend allergeen is.

Hydrolyse breekt de kip af tot hele kleine deeltjes zodat het eiwit niet meer door het immuunsysteem als allergeen wordt herkend.

Zo kan je dus alsnog kip geven aan je kat zonder dat hij of zij een allergische reactie krijgt.

Toch heb ik hier moeite mee want je lost het probleem namelijk niet op. Je bestrijdt hiermee alleen het symptoom.

Ten tweede zetten de chemicaliën die worden gebruikt in het hydrolyseproces het eiwit niet om in aminozuren op dezelfde natuurlijke manier als het lichaam van je kat dat doet.

En eigenlijk kent niemand de bijwerkingen op lange termijn die deze onnatuurlijke stoffen kunnen hebben op de gezondheid van katten.

Soja wordt ook vaak gebruikt als eiwitbron in deze gehydrolyseerde diëten.

Echter is het naar mijn mening een slechte bron van eiwitten. Het is biologisch gezien totaal niet geschikt voor katten.

Bovendien bevat soja isoflavonen. Dit zijn een groep stoffen die erg lijken op het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Deze isoflavonen worden ook wel fyto-oestrogenen (ofwel plantaardige oestrogenen) genoemd.

Deze kunnen uiteindelijk grote schade veroorzaken aan het endocriene systeem van je kat.

Nu is het jouw beurt!

Nu is het jouw beurt!

Heb jij wat gehad aan dit artikel? Heb je nog vragen? Laat het me vooral weten door hieronder een reactie te plaatsen en dan kom ik er z.s.m. op terug 😉

Subscribe
Notify of
guest
0 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments
0
Heb je een vraag of opmerking? Laat een reactie achter :)x
()
x