De complete gids voor de Body Condition Score van katten: Waarom elke katteneigenaar dit moet kennen!
De complete gids voor de Body Condition Score van katten: Waarom elke katteneigenaar dit moet kennen!
Hamist Cornet
Elke katteneigenaar wil dat zijn kat gezond is. Maar wat als ik je vertel dat veel katten er gezond uitzien, terwijl ze eigenlijk in een risicogroep vallen voor ernstige gezondheidsproblemen?
Overgewicht, ondergewicht, en zelfs subtiele veranderingen in de lichaamssamenstelling kunnen leiden tot ernstige ziekten.
Helaas worden deze problemen vaak pas ontdekt wanneer het te laat is.
De Body Condition Score (BCS) is een krachtig instrument dat je helpt om te zien wat het lichaamsgewicht alleen niet kan onthullen.
Door je kat regelmatig te evalueren met behulp van de BCS, kun je op tijd ingrijpen en ervoor zorgen dat je kat de zorg krijgt die hij nodig heeft.
In deze uitgebreide gids leer je hoe je de BCS kunt gebruiken om de gezondheid van je kat te verbeteren en te behouden.
Dus laten we beginnen!
1. Wat is de Body Condition Score (BCS) en waarom is het zo belangrijk?
1. Wat is de Body Condition Score (BCS) en waarom is het zo belangrijk?
De lichaamssamenstelling is een belangrijk onderdeel van de gezondheid van katten (8, 10). De Body Condition Score kan helpen om de lichaamssamenstelling te beoordelen.
De wetenschap definieert de Body Condition Score als een semi-kwantitatieve methode die de voortdurende variatie in de zichtbare lichaamssamenstelling onderverdeelt in een beperkt aantal geordende categorieën (2, 1).
Met andere woorden:
Deze methode geeft geen precieze metingen van vet- of spiermassa, maar categoriseert het lichaam in brede groepen zoals te dun, normaal of te dik.
Het bepaalt de classificatie van het dier door visuele inspectie en het aanvoelen van de lichaamscontouren (hier komen we later op terug), zonder exacte metingen van vet- of spiermassa te verstrekken.
Door de Body Condition Score te gebruiken kan je nauwkeuriger beoordelen of het lichaam in een gezonde staat is.
Het onderzoek van Ellen Kienzle en Katja Moik geeft dit duidelijk weer (3).
Er werden 539 raszuivere katten en 75 katten zonder stamboom gewogen en beoordeeld. Alleen katten met een ideale Body Condition Score (BCS) van 5 werden gebruikt.
Katten werden ingedeeld in vijf gewichtsklassen:
- Zeer licht (2,8 kg)
- Licht (3,2 kg)
- Gemiddeld (3,5 kg)
- Groot (4,0 kg)
- Reusachtig (4,9 kg voor vrouwtjes, 6,1 kg voor mannetjes)
Rassen zoals de Siamese/Oriental Shorthair waren het lichtst (2,8 kg voor de poezen en 3,6 voor de katers), terwijl de Maine Coon de zwaarste kat was (4,9 kg voor de vrouwelijke katten en 6,1 kg voor de mannelijke katten).
Dus een Siamese Shorthair van 6 kg heeft duidelijk overgewicht, terwijl de Maine Coon van 6 kg de ideale lichaamssamenstelling heeft.
Daarom is het bepalen van de Body Condition Score belangrijk om een gezond gewicht te behouden (7).
Nou, hoe ziet zo’n BCS-schaal er dan uit?
2. De Body Condition Score-schaal ontcijferd – Wat betekent elk getal?
2. De Body Condition Score-schaal ontcijferd – Wat betekent elk getal?
De BCS-schaal bestaat uit verschillende niveaus die de gezondheid van je kat beschrijven en is typisch gebaseerd op een reeks cijfers, meestal van 1 tot 9 (7).
Dat ziet er zo uit:
Of een schaal van 1 tot 5, die er zo uitziet (7):
Persoonlijk gebruik ik het 9-punts Body Condition Score bij katten omdat het toch wat genuanceerder is dan de 5-punts score zoals je hieronder gaat zien en het onderzoek van Teng en anderen geeft hier een wetenschappelijke bevestiging van (12).
Als we de Body Condition Scores (BCS) van katten in bredere groepen indelen, zoals de 5-puntsschaal, kunnen er enkele problemen ontstaan.
Allereerst verliezen we belangrijke details over de specifieke risico’s die bij elk BCS-niveau horen. Dit betekent dat we niet precies zien hoe groot het risico is voor elke afzonderlijke categorie.
Bovendien kan dezelfde hoeveelheid overtollig vet verschillende gezondheidsrisico's veroorzaken afhankelijk van de gezondheidstoestand van de kat, en door de scores te groeperen kunnen deze verschillen worden gemaskeerd.
Ten slotte, in tegenstelling tot de Body Mass Index (BMI) bij mensen, die duidelijke richtlijnen heeft op basis van uitgebreid onderzoek, zijn de BCS-criteria voor katten vastgesteld zonder voldoende wetenschappelijk bewijs over hun impact op de gezondheid.
Kortom, het samenvoegen van BCS-categorieën kan de nauwkeurigheid van het inschatten van gezondheidsrisico's verminderen en mist de stevige wetenschappelijke basis die we hebben voor de BMI bij mensen.
Kies daarom voor een 9-punt Body Condition Score schaal.
Dat gezegd hebbende:
Laten we kijken naar alle negen scores.
Body Condition Score 1-3: Te dun
- Score 1 (Uitgemergeld): Een kat met een BCS van 1 is extreem mager. De ribben, heupbeenderen, en ruggenwervels zijn allemaal duidelijk zichtbaar, en er is vrijwel geen vet of spiermassa. Dit is een levensbedreigende situatie, en als je kat er zo uitziet, moet je direct medische hulp zoeken.
- Score 2 (Ondergewicht): Bij een BCS van 2 is de kat nog steeds te mager. De ribben zijn duidelijk te voelen en de taille is van bovenaf zeer zichtbaar. De buik trekt sterk naar binnen, en er is weinig spiermassa.
- Score 3 (Mager): De kat heeft nog steeds onvoldoende vetreserves. De ribben zijn voelbaar zonder vetbedekking, en de buik is strak, maar de kat is niet zo uitgemergeld als bij een lagere score.
Obesitas bij mensen is uitgebreid bestudeerd, en de impact op de gezondheid is goed gedocumenteerd.
Bij honden en katten is de aandacht voor overgewicht eveneens toegenomen, maar het effect van een onvoldoende lichaamsgewicht op de gezondheid van katten heeft veel minder onderzoek gekregen.
Het meest recente onderzoek heeft echter aangetoond dat dunne katten, met een Body Condition Score (BCS) van 1 tot 3, een significant verhoogd risico op sterfte hebben (10).
In het onderzoek door Dora-Rose en Scarlett werd vastgesteld dat katten met een BCS van 1 tot 3, wat duidt op een dunne tot uitgemergelde lichaamsconditie, hogere sterftecijfers vertoonden dan katten in optimale conditie.
Dit onderzoek, dat een belangrijke stap vooruit is in ons begrip van de gezondheid van dunne katten, onthulde dat de sterftecijfers van deze katten niet alleen hoger waren dan die van katten met een gezonde lichaamsconditie, maar ook hoger dan die van katten die als obese werden geclassificeerd.
Nou, waarom is dit belangrijk?
De bevindingen van Dora-Rose en Scarlett benadrukken dat dunheid bij katten niet simpelweg een cosmetisch probleem is, maar een serieus gezondheidsprobleem kan zijn.
Net zoals bij mensen, waar zowel obesitas als extreme dunheid zijn gekoppeld aan verhoogde sterftecijfers, blijkt uit dit onderzoek dat ook bij katten een tekort aan lichaamsgewicht schadelijke gevolgen kan hebben.
Maar wat zijn de oorzaken?
Het onderzoek heeft verschillende hypothesen onderzocht over waarom dunne katten een verhoogd sterfterisico hebben. Hoewel er geen definitieve verklaring is gevonden, zijn er enkele mogelijke oorzaken:
- Ernstige onderliggende ziekten: Dunne katten kunnen onopgemerkte ernstige ziekten hebben die bijdragen aan hun hoge sterftecijfers. Dit kan variëren van chronische ziekten tot acute aandoeningen die hun algehele gezondheid beïnvloeden.
- Voeding en immuunsysteem: Katten met een lage Body Condition Score kunnen mogelijk een slechte voedingstoestand hebben, wat hun immuunsysteem verzwakt en hun vatbaarheid voor ziekten vergroot.
- Ouderdom: Net zoals bij mensen, kan ouderdom het risico verhogen dat een kat in een slechte conditie verkeert en daardoor een verhoogd sterfterisico heeft.
Dus het onderzoek van Dora-Rose en Scarlett benadrukt de noodzaak om niet alleen naar overgewicht te kijken, maar ook naar ondergewicht bij katten.
Body Condition Score 4-5: Gezond
- Score 4 (Slank): Bij een BCS van 4 heeft je kat een gezonde taille en een zichtbare buiklijn. De ribben zijn voelbaar, maar bedekt met een dunne vetlaag. Dit wordt vaak gezien bij actieve, jonge katten.
- Score 5 (Ideaal): Dit is het streefgebied voor de meeste katten. De ribben zijn gemakkelijk te voelen zonder dat ze uitsteken, en de taille is duidelijk zichtbaar wanneer je van boven kijkt. De buik trekt iets omhoog, zonder vetophopingen. Dit is de ideale BCS voor de meeste volwassen katten.
Katten in deze categorie hebben een gezond lichaamsvetpercentage, wat betekent dat ze minder risico lopen op sterfte door ondergewicht en gezondheidsproblemen bij overgewicht.
Body Condition Score 6-7: Overgewicht
- Score 6 (Overgewicht): De ribben zijn moeilijker te voelen door de vetophoping, en de taille is minder zichtbaar van bovenaf. Er is een lichte ophoping van vet in de buikstreek.
- Score 7 (Ernstig Overgewicht): Hier wordt het ernstiger. De ribben zijn nauwelijks te voelen door een dikke vetlaag, en de taille is nauwelijks zichtbaar. Vetophopingen rond de buik en flanken zijn duidelijk zichtbaar.
Katten met een BCS van 6 hebben hogere kansen op musculoskeletale aandoeningen, hypertensie, mondgezondheidsproblemen, diarree, urinewegproblemen (algemeen), lagere urinewegproblemen en oogheelkundige aandoeningen (12).
Een kat met een Body Condition Score van 7 heeft een significant hogere kans op 13 van de 14 gezondheidsproblemen die zijn onderzocht. De enige aandoening die geen significante toename vertoonde bij katten met BCS van 7, is diabetes mellitus.
Body Condition Score 8-9: Te dik
- Score 8 (Zwaarlijvig): De ribben zijn volledig verborgen onder dikke vetlagen, en de taille is niet meer zichtbaar. Je kat heeft duidelijke vetophopingen rond de buik, rug en borstkas. De buik hangt naar beneden.
- Score 9 (Ernstig Zwaarlijvig): Dit is de hoogste categorie van de schaal. Je kat is extreem zwaarlijvig, met grote vetophopingen rondom de ribben, rug, en buik. De buik is zwaar doorgezakt, en de kat heeft waarschijnlijk moeite om zich normaal te bewegen.
Katten met een BCS van 8 of 9 hebben veel hogere kansen op 14 gezondheidsproblemen:
- Dermatologische aandoeningen
- Atopische dermatitis
- Musculoskeletale aandoeningen
- Artritis
- Hypertensie
- Ademhalingsaandoeningen
- Astma
- Mondgezondheidsproblemen
- Diarree
- Urinewegproblemen (algemeen)
- Lagere urinewegproblemen (LUT)
- Oogheelkundige aandoeningen
- Diabetes mellitus
- Allergieën
Maar in het bijzonder een hogere kans op musculoskeletale aandoeningen, artritis, astma en lagere urinewegproblemen (12).
Nu je weet wat elke score betekent en wat voor impact het heeft op de gezondheid, wordt het tijd om te weten hoe je zelf een score kan toekennen aan je kat.
3. In 5 stappen de Body Condition Score beoordelen van jouw kat
3. In 5 stappen de Body Condition Score beoordelen van jouw kat
Gelukkig kun je dit vrij eenvoudig thuis doen, zonder dat je naar de dierenarts hoeft. Hier is een stapsgewijze gids om de BCS van je kat nauwkeurig te beoordelen.
Maar let op:
Ik zie vaak genoeg dat iemand z’n kat bijvoorbeeld lager inschat terwijl uit een foto blijkt dat de kat een hogere BCS heeft.
Ook wetenschappelijke onderzoeken zoals de vijf hieronder bevestigen dat eigenaren de lichaamsconditie van hun huisdier verkeerd beoordelen:
- A Cross-sectional Study To Compare Changes In The Prevalence And Risk Factors For Feline Obesity Between 1993 And 2007 In New Zealand (4)
- Prevalence And Risk Factors For Feline Obesity In A First Opinion Practice In Glasgow, Scotland (5)
- A Cross-sectional Study Of Risk Factors For Obesity In Cats In New Zealand (6)
- Trained vs. Untrained Evaluator Assessment Of Body Condition Score As A Predictor Of Percent Body Fat In Adult Cats (7)
- Owner׳s Perception for Detecting Feline Body Condition Based on Questionnaire and Scores (11)
Dus het is belangrijk om dit nauwkeurig te doen.
Stap 1: Download de Body Condition Score kaart
Begin met het bekijken van de Body Condition Score kaart (deze kan je hier downloaden) zodat je alvast een idee hebt waar je naar moet kijken.
Ik zal de indicatoren per score hier nog een keer overzichtelijk beschrijven in het geval je de letters op de kaart niet zo goed kan lezen.
Stap 2: Voel de ribben
De eerste stap is om de ribben van je kat te voelen. Dit kan het beste worden gedaan terwijl je kat ontspannen zit of ligt. Plaats je handen langs de zijkanten van je kat, net achter de voorpoten.
Voel de ribben voorzichtig. De veelgemaakte fout bij het voelen van de ribben is dat er te hard wordt gedrukt. Dit kan namelijk leiden tot een onnauwkeurige beoordeling.
Stap 3: Bekijk de taille van bovenaf
Ga nu staan en kijk naar je kat van bovenaf. Dit is een van de beste manieren om de BCS visueel te beoordelen. Een kat met een gezonde score van 4-5 heeft een duidelijke taille, waarbij de buik net achter de ribben smaller is.
Stap 4: Bekijk de buiklijn van opzij
Kijk nu naar je kat van opzij, bij voorkeur als hij staat. Je wilt zien dat de buiklijn omhoog trekt richting de achterpoten, wat wijst op een gezonde conditie.
Stap 5: Controleer op vetophopingen
Een andere handige methode is het controleren van veelvoorkomende vetopslagplekken bij katten. Bij katten met overgewicht zijn de meeste vetophopingen te vinden rondom de buik, flanken en rug. Voel voorzichtig deze gebieden om te controleren of er overtollig vet aanwezig is.
Een beeld zegt meer dan 1000 woorden
Als je nog twijfelt hoe je het beoordelen van de Body Condition Score moet aanvliegen, dan heb ik hier een video voor je. Ik ben zelf ontzettend visueel ingesteld dus dit zal het zeker een stuk makkelijker maken voor je!
Heb je ontdekt dat je kat te dik is? Hier is hoe je het kunt oplossen!
Heb je ontdekt dat je kat te dik is? Hier is hoe je het kunt oplossen!
Als je net hebt ontdekt dat je kat een hogere Body Condition Score (BCS) heeft dan ideaal, dan weet je hoe belangrijk het is om nu in actie te komen.
Overgewicht bij katten kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, maar je hoeft dit niet alleen aan te pakken! Ik ben hier om je te helpen met een praktische en effectieve oplossing.
Meld je aan voor mijn GRATIS e-mail cursus en krijg de tools die je nodig hebt om je kat op een veilige en gezonde manier te laten afvallen. Mijn e-mail cursus biedt stap-voor-stap instructies, voedingsadviezen, en handige tips om je kat weer in topvorm te krijgen.
Er is geen beter moment dan nu!
Elk moment telt als het gaat om het welzijn van je kat. Klik op de onderstaande knop en begin vandaag nog met het verbeteren van het leven van je geliefde viervoeter. Laat je kat niet worstelen met overgewicht – geef haar de kans op een gezonder, gelukkiger leven!
Wetenschappelijke bronnen
Wetenschappelijke bronnen
- Burkholder, W. J. (2000). Use of body condition scores in clinical assessment of the provision of optimal nutrition. Journal of the American Veterinary Medical Association, 217(5), 650-654.
- Laflamme, D. (1997). Development and validation of a body condition score system for cats: A clinical tool. Feline Practice, 25(5/6), 13-18.
- Kienzle, E., & Moik, K. (2011). A pilot study of the body weight of pure-bred client-owned adult cats. British Journal of Nutrition, 106(S1), S113–S115.
- Cave, N. J., Allan, F. J., Schokkenbroek, S. L., Metekohy, C. A., & Pfeiffer, D. U. (2012). A cross-sectional study to compare changes in the prevalence and risk factors for feline obesity between 1993 and 2007 in New Zealand. Preventive Veterinary Medicine, 107(1-2), 121-133.
- Courcier, E. A., O'Higgins, R., Mellor, D. J., & Yam, P. S. (2010). Prevalence and risk factors for feline obesity in a first opinion practice in Glasgow, Scotland. Journal of Feline Medicine and Surgery, 12(10), 746-753.
- Allan, F. J., Pfeiffer, D. U., Jones, B. R., Esslemont, D. H., & Wiseman, M. S. (2000). A cross-sectional study of risk factors for obesity in cats in New Zealand. Preventive Veterinary Medicine, 46(3), 183-196.
- Shoveller, A. K., DiGennaro, J., Lanman, C., & Spangler, D. (2014). Trained vs. untrained evaluator assessment of body condition score as a predictor of percent body fat in adult cats. Journal of Feline Medicine and Surgery, 16(12), 957-965.
- Lund, E. M., Armstrong, P. J., Kirk, C. A., & Klausner, J. S. (2005). Prevalence and risk factors for obesity in adult cats from private US veterinary practices. International Journal of Applied Research in Veterinary Medicine, 3(2), 88-96.
- Fettman, M. J., Stanton, C. A., Banks, L. L., Hamar, D. W., Johnson, D. E., Hegstad, R. L., & Johnston, S. (1997). Effects of neutering on bodyweight, metabolic rate, and glucose tolerance of domestic cats. Research in Veterinary Science, 62(2), 131-136.
- Doria-Rose, V. P., & Scarlett, J. M. (2000). Mortality rates and causes of death among emaciated cats. Journal of the American Veterinary Medical Association, 216(3), 347–351.
- Peron, L., Rahal, S. C., Castilho, M. S., Melchert, A., Vassalo, F. G., Mesquita, L. R., & Kano, W. T. (2016). Owner’s perception for detecting feline body condition based on questionnaire and scores. Top Companion Animal Medicine, 31(3), 122–124.
- Teng, K. T., McGreevy, P. D., Toribio, J. A. L. M. L., Raubenheimer, D., Kendall, K., & Dhand, N. K. (2018). Associations of body condition score with health conditions related to overweight and obesity in cats. Journal of Small Animal Practice.
Vragen?
Laat het hieronder weten en ik kom er zo spoedig mogelijk op terug 🙂